Wprawnym Okiem Historyka
Witam na moim blogu historycznym | dr Adam Cyra
W dniu 1 marca 2021 r. obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Dzisiaj trudno już znaleźć rozmówcę, który pamięta powojenną, nieraz bardzo tragiczną polską rzeczywistość z lat 1945 – 1956. Do takich niezwykłych świadków historii należy Anna Czernicka (z d. Zabrzeska) z Oświęcimia, która w okresie stalinowskim kilka lat spędziła w więzieniu za rzekomą pomoc …
Cichociemny ppor. Stefan Jasieński ps. „Urban” poniósł śmierć w obozie oświęcimskim – w nie wyjaśnionych do dzisiaj okolicznościach – na początku stycznia 1945 roku. Są domniemania, że stało się to za przyczyną obozowego ruchu oporu, który obawiał się jego załamania podczas tortur i przesłuchiwań prowadzonych przez obozowe gestapo, co groziło dekonspiracją tajnej siatki wśród więźniów …
Pierwszy skok cichociemnych na okupowane polskie ziemie odbył się w okolicach Dębowca na Śląsku Cieszyńskim, gdzie w nocy z 15 na 16 lutego 1941 r. wylądowali rtm. Józef Zabielski „Żbik”, kpt. Stanisław Krzymowski „Kostka” i kurier Delegatury Rządu na Kraj Czesław Raczkowski „Włodek”. Zrzut ten pierwotnie miał nastąpić 20 grudnia 1940 roku, lecz został odwołany. …
Siedemdziesiąt dziewięć lat temu, 14 lutego 1942 roku, Naczelny Wódz i Generalny Inspektor Sił Zbrojnych – gen. Władysław Sikorski – polecił przekształcić Związek Walki Zbrojnej w Armię Krajową. Były to zakonspirowane siły zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego, jeden z fenomenów drugiej wojny światowej. Armię Krajową tworzyło tysiące żołnierzy i żołnierek (ZWZ/AK). Dwadzieścioro z nich – zarówno …
Okoliczności tej śmierci sprzed trzydziestu czterech lat mogą być nigdy nie wyjaśnione, chociaż obecnie prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej mają nowe dowody w tej sprawie. Przeprowadzono też ekshumację zwłok zmarłego, co być może pozwoli ustalić, czy to była zbrodnia i czy mogli jej dokonać, żyjący do dzisiaj funkcjonariusze tajnych służb PRL. Założyciel ruchu oazowego Światło-Życie – …
Byłego więźnia Jana Pileckiego poznałem w 1986 roku, kiedy nagrywałem z nim rozmowę na terenie Muzeum Auschwitz w bloku nr 11. Znana mi była wówczas jego obozowa historia, wprost nie do uwierzenia, ponieważ rok wcześniej opisał ją Jerzy Ptakowski w książce „Oświęcim bez cenzury i bez legend”, opublikowanej w Nowym Jorku w 1985 roku. W …
„Położna. O mojej cioci Stanisławie Leszczyńskiej” jest książką, którą należy przetłumaczyć na języki obce, aby nazwisko i czyny jej bohaterki były o wiele bardziej znane niż dotychczas. Napisała ją Maria Stachurska, obdarzona szczególnym talentem twórczym, dla której Stanisława Leszczyńska, akuszerka z KL Auschwitz II-Birkenau to bliska krewna. Położna ta zasłynęła z tego, że w koszmarnych …
W tomie szóstym „Zapisów terroru”, zatytułowanym „Auschwitz – Birkenau. Los kobiet i dzieci”, wydanym w 2019 roku przez Instytut Pileckiego w Warszawie, opublikowane zostało zeznanie byłej więźniarki Elzy Berkowicz z dnia 31 lipca 1947 roku: W Oświęcimiu przebywałam jako więzień polityczny od kwietnia 1942 r. Pracowałam i mieszkałam na terenie obozu oświęcimskiego, podczas gdy Maria …
W tomie siódmym „Zapisów terroru”, zatytułowanym „Auschwitz – Birkenau. Ofiary zbrodniczej medycyny”, wydanym w 2019 roku przez Instytut Pileckiego w Warszawie, opublikowane zostało zeznanie b. więźnia Mieczysława Kiety (nr obozowy 59590) z dnia 26 listopada 1947 roku. Mieczysław Kieta, którego miałem możność przed laty osobiście poznać, stwierdza w nim, że w KL Auschwitz zginął król …