Strefa interesów

W dniu 15 lutego 2024 r. miałem możność oglądnąć film brytyjskiego reżysera Jonathana Glazera, zatytułowany „Strefa interesów”, w którym przedstawione zostało rodzinne życie komendanta obozu Auschwitz Rudolfa Hössa. Należy przypomnieć, że film ten otrzymał w ubiegłym roku Grand Prix na festiwalu filmowym w Cannes. Ponadto uzyskał pięć nominacji do Oscara.

Polska premiera odbyła się w kinie Muzeum Auschwitz. Uczestniczył w niej reżyser i ekipa producencka. – Bez współpracy z Muzeum Auschwitz ten film by nie powstał, spotkaliśmy się ze zrozumieniem – mówił tuż po premierowej projekcji Jonathan Glazer.

Słysząc te słowa, przypomniałem sobie rozmowę z jego reżyserem sprzed kilku lat, kiedy przyjechał tutaj na pierwsze spotkanie. Byłem jednym z pierwszych historyków z którym rozmawiał w Oświęcimiu. Jonathan Glazer powiedział wówczas do mnie, że zamierza zrealizować film o Auschwitz, lecz nie wie jeszcze, jaki ma być jego temat. Powiedział także, że wychował się w rodzinie żydowskiej w Londynie, jego przodkowie wyemigrowali do Anglii z rejonów Litwy i północno-wschodniej Polski pod koniec XIX wieku, nie chciałby jednak, żeby to był kolejny film powstały w nurcie holocaustowym.

– Film o komendancie KL Auschwitz Rudolfie Hössie – bez chwili wahania odpowiedziałem. Nie wiem, czy tą odpowiedzią spowodowałem wybór tego tematu, czy też reżyser Glazer już przyjechał do Oświęcimia z takim pomysłem i rozmawiając ze mną, chciał się tylko utwierdzić w jego słuszności. W każdym razie dokonany wybór okazał się najlepszym.

Twórca filmu zdecydował się przedstawić życie codzienne niemieckiej rodziny, która w czasie wojny mieszkała tuż obok piekła KL Auschwitz. W centrum filmu umieścił Rudolfa Hössa i jego najbliższych, mieszkających w domu z przepięknym ogrodem, który oddzielony jest od obozu tylko murem. Dochodzą wprawdzie spoza niego odgłosy, lecz nie ma w nim przedstawionych scen obozowych.

Pod koniec filmu pojawiają się jedynie dokumentalne zdjęcia, pokazujące codzienne sprzątanie ekspozycji Muzeum Auschwitz oraz znajdujące się na niej przedmioty pozostałe po ofiarach. Pobocznym wątkiem tego filmu jest także pomoc niesiona więźniom obozu Auschwitz przez mieszkających w pobliżu okolicznych Polaków.

Scenariusz filmu częściowo oparty został na powieści angielskiego autora Martina Amisa „The Zone of Interest”, opublikowanej w 2014 r. Film o tym samym tytule „Strefa interesów” jest koprodukcją międzynarodową.

Film w reżyserii Jonathana Glazera zdobywa coraz większe uznanie wśród krytyków oraz widzów. Nakręcony został w całości w Polsce, z ekipą składającą się w dużej mierze z Polaków i Niemców. Ostatnio w Londynie podczas ceremonii przyznawania nagród przez Brytyjską Akademię Sztuk Filmowych i Telewizyjnych (BAFTA) zdobył trzy statuetki. Został nagrodzony w kategoriach najlepszy film brytyjski, najlepszy film nieanglojęzyczny i najlepszy dźwięk.

Produkcja ta miała także szanse na zdobycie Oscara, ponieważ otrzymała, o czym było już wspomniane, aż pięć nominacji – za najlepszy film, najlepszy reżyser, najlepszy scenariusz adaptowany, najlepszy dźwięk i najlepszy film międzynarodowy.

Statuetka dla najlepszego filmu mogła trafić do: „American Fiction” Corda Jeffersona, „Anatomii upadku” Justine Triet, „Barbie” Grety Gerwig, „The Holdovers”Alexandra Payne’a, „Czasu krwawego księżyca” Martina Scorsese, „Maestro” Bradleya Coopera, „Oppenheimera” Christophera Nolana, „Past Lives” Celine Song, „Biednych istot” Yorgosa Lanthimosa lub „Strefy interesów” Jonathana Glazera.

Ostatecznie w niedzielę 10 marca 2024 r. podczas gali, która odbyła się w hollywoodzkim Dolby Theatre w Los Angeles w Kalifornii „Strefa interesów” zdobyła Oscara dla najlepszego filmu międzynarodowego i statuetkę za najlepszy dźwięk. Film w reżyserii Jonathana Glazera to polsko-brytyjsko-amerykańska koprodukcja.

Złotą statuetkę Jonathan Glazer zadedykował „pamięci i oporowi” Aleksandry Bystroń-Kołodziejczyk, która podczas niemieckiej okupacji jako młoda dziewczyna mieszkała w Brzeszczach koło Oświęcimia i wraz z siostrą dożywiała więźniów, organizowała lekarstwa oraz przenosiła grypsy.

Jej ojciec, weteran powstania na Śląsku Cieszyńskim, więziony był w Dachau i Gusen.

Zobacz film: Gdzie są dziś wnuki Rudolfa Hössa?

Zobacz film: Strefa interesów Rudolfa Hössa.

Warto przypomnieć, że 77 lat temu, 11 marca 1947 r.,  Warszawie rozpoczął się proces komendanta niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz-Birkenau Rudolfa Hössa, który został skazany na karę śmierci 2 kwietnia; wyrok przez powieszenie wykonano 16 kwietnia 1947 r.

Adam Cyra

Oświęcim, 11 marca 2024 r.