Historia tajnej misji Witolda Pileckiego w Auschwitz

Biografia rotmistrza Witolda Pileckiego,  pochodzącego z okolic Grodna i Lidy (dzisiaj Białoruś), dobrowolnego więźnia KL Auschwitz i twórcy polskiej konspiracji wojskowej w tym obozie, autorstwa brytyjskiego pisarza i dziennikarza Jacka Fairweathera, zatytułowana „The Volunteer. The True Story of the Resistance Hero who Infiltrated Auschwitz”, opublikowana w ubiegłym roku w Stanach Zjednoczonych i Anglii, obecnie została przetłumaczona na język polski i ukazała się nakładem wydawnictwa „Znak Horyzont”  i Instytutu Pileckiego. Jej polski tytuł to „Ochotnik. Prawdziwa historia tajnej misji Witolda Pileckiego”.

Wersję brytyjską opublikowało wydawnictwo Penguin Random House, a amerykańską – Harper Collins. Książka na rynku anglojęzycznym została bardzo dobrze przyjęta, otrzymując w amerykańskiej i angielskiej prasie świetne recenzje. Przykładowo warto przytoczyć fragmenty dwóch z nich.

„Fascynująca, odkrywcza i surrealistyczna opowieść o wprost niewiarygodnej odwadze i niewypowiedzianej grozie – o tym, jak bojownik polskiego ruchu oporu pomógł ujawnić tajemnicę ostatecznego rozwiązania zza drutów Auschwitz” – napisał historyk Simon Sebag Montefiore, który sam jest również autorem wielu biografii.

„Książka Jacka Fairweathera – oparta na solidnych badaniach, świetnie napisana i zapadająca w pamięć – przypomina nam o potencjale szlachetności ludzkiej duszy w czasach niewyobrażalnych zagrożeń” – pisał z kolei brytyjski historyk Andrew Roberts, autor bestsellera „Churchill. Walking with Destiny”.

Również w Polsce książka ta została wysoko oceniona, o czym może świadczyć wypowiedź dr. Wojciecha Kozłowskiego, dyrektora Instytutu Pileckiego w Warszawie: „Poza Polską historia Pileckiego jest wciąż niedostatecznie dobrze znana. W odbiorze czytelników na zachodzie jest to historia o walce Pileckiego z nazistami w Auschwitz. Została napisana przystępnym językiem i świetnie się ją czyta. Ta opowieść potrafi zafascynować”. W ubiegłym roku biografia rotmistrza Witolda Pileckiego tego utalentowanego autora zdobyła tytuł książki roku 2019 w jednym z najbardziej prestiżowych konkursów literackich w Wielkiej Brytanii – Costa Book Awards. Szefowa Jury tego konkursu powiedziała: „Ta książka ma tempo i napięcie thrillera. Czyta się to jak fikcję, ale wszystko jest prawdą. Słyszeliśmy już wiele o Auschwitz, ale tej historii jeszcze nie”. Warto dodać, że nagroda ta przyznawana jest dziełom o dużej wartości literackiej, jak również charakteryzujących się przystępnością dla czytelnika, co Jackowi Fairweatherowi udało się osiągnąć w sposób wręcz doskonały.

Pochodzący z Walii ponad 40-letni Fairweather był m.in. szefem biura brytyjskiego dziennika „Daily Telegraph” w Bagdadzie i fotoreporterem amerykańskiego „Washington Post” w Afganistanie. Napisał również dwie inne bardzo dobre książki: „The Good War” i „The War of Choice”, o wojnach w Afganistanie i w Iraku. Ponadto jest laureatem wielu innych prestiżowych nagród dziennikarskich.

Sam Jack Fairweather na temat genezy powstania swojej książki powiedział, że z historią bohaterskiego rotmistrza zapoznał go jego kolega, który odwiedził Muzeum Auschwitz-Birkenau prawie dziesięć lat temu: „Jest on również korespondentem wojennym. Razem opisywaliśmy konflikty w Iraku i Afganistanie. Był na uroczystościach rocznicowych w Oświęcimiu i czytał o ruchu oporu, który funkcjonował w obozie. Fakt, że tego typu działalność mogła być prowadzona w takim miejscu, był dla mnie czymś nowym. Auschwitz stanowiło dla mnie symbol ostatecznej ofiary i cierpienia. Wyobrażenie, że była grupa osób walcząca z niemieckimi nazistami w centrum tego największego zła, było dla mnie zadziwiające”.

Nad swoją książką Jack Fairweatker wraz ze swoimi dokumentalistami pracował blisko trzy lata. Poznałem go w 2016 r., kiedy po raz pierwszy był w Muzeum Auschwitz, przedstawiając plan napisania swojej książki.

Stałem się jednym z jego pierwszych przewodników po niezwykłych losach ochotnika do KL Auschwitz. Udzieliłem mu także na przestrzeni następnych kilku lat możliwie największej pomocy, na jaką pozwalała mi znajomość historii KL Auschwitz i faktów z życia rotmistrza Pileckiego.

Czytaj więcej: Recenzja książki Jacka Fairweathera

Zobacz: Klucz Pileckiego wciąż czeka na odnalezienie

Adam Cyra

Oświęcim, 24 września 2020 r.