Wprawnym Okiem Historyka W przeddzień Święta Wojska Polskiego, 14 sierpnia 2014 r., zakończono prace związane z budową pomnika na grobie Kazimierza Smolenia na cmentarzu w Chorzowie. Jego fundatorem była Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa w Warszawie, której zmarły był członkiem. Kazimierz Smoleń był więźniem KL Auschwitz i KL Mauthausen oraz długoletnim dyrektorem Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu i wiceprezydentem Międzynarodowego Komitetu Oświęcimskiego. Jego ojciec Józef Smoleń, powstaniec śląski, zginął w KL Mauthausen w lipcu 1941 r.
W dniu 18 sierpnia 2014 r. działacze Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem złożyli wiązankę kwiatów i zapalili znicz na grobie Kazimierza Smolenia na cmentarzu w Chorzowie Starym.
Niespodziewanie wdowa Anna Smoleń, która na zaniedbanym i zapomnianym grobie męża nie umieściła nawet tabliczki z jego nazwiskiem, nagle zażądała usunięcia z grobu Kazimierza Smolenia co dopiero wybudowanego pomnika, uznając inicjatywę Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie za działania bezprawne i niemal szargające pamięć jej męża. Zażądała niezwłocznego demontażu nagrobka. W odpowiedzi pracownicy Rady wyjaśnili swoje intencje i przypomnieli jej, że dwukrotnie otrzymała informacje o planowanej budowie pomnika wraz z jego projektem do uzgodnienia.
Niestety pozostała głucha na przedstawione jej argumenty i nakazała rozbiórkę pomnika, obciążając Radę jej kosztami. Stwierdziła również, że czyn Rady uniemożliwił jej wypełnienie ostatniej woli zmarłego Kazimierza Smolenia – jednak nie wyjawiła czego ta wola dotyczyła. Można odnieść wrażenie, że chodzi jej o to, aby Kazimierz Smoleń pozostał niemal anonimowym, bez podania żadnej informacji o jego przeszłości – tak jak na nowym nagrobku?
Wielka szkoda, że Anna Smoleń nie zareagowała równie szybko na wspomniane dwa pisma, które Rada skierowała do niej wcześniej w sprawie budowy pomnika, tak jak zareagowała niespodzianie na fakt jego wzniesienia przez Radę. Wywołała w ten sposób niepotrzebną awanturę ze szkodą dla pamięci o Kazimierzu Smoleniu, chociaż jako żona i dysponent grobu, jego posiadacz mogła działać w celu przywrócenia naruszonego posiadania i mogła dokonać demontażu pomnika, wzniesionego przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Warszawie.
Patrz także tekst: Damnatio memoriae
Adam Cyra
Oświęcim, dnia 1 listopada 2014 r.