Śmierć dwóch krakowskich piłkarzy w Auschwitz

W latach 1940-1941 egzekucje w obozie macierzystym w Oświęcimiu były wykonywane głównie w żwirowniach, położonych poza ogrodzeniem obozu.

Jedna z większych egzekucji w żwirowni położonej w pobliżu „Theatergebäude”, której datę można dokładnie ustalić, odbyła się w dniu 3 lipca 1941 r. Stracono wówczas około osiemdziesięciu polskich więźniów politycznych, przywiezionych do KL Auschwitz w transportach krakowskich z więzienia Montelupich i zarejestrowanych w obozie oświęcimskim w dniu 5 kwietnia, 8 maja i 26 czerwca 1941 r. Byli to m.in. pracownicy ubezpieczalni społecznej, gazowni, elektrowni i wodociągów miejskich w Krakowie.

Na egzekucję dokonaną – 3 lipca 1941 r. – wielu oficerów SS przyszło wraz z żonami. Ponadto przybyły dwie kompanie SS, których członkowie śpiewali oraz grali na harmoniach i harmonijkach. Skazańcy na oczach rozbawionych esesmanów byli prowadzani na egzekucję. Po drodze pluto na nich, popychano i bito.

W egzekucji tej poniósł śmierć krakowski piłkarz, Witold Zieliński (nr 15429), napastnik, zawodnik Klubu Sportowego „Cracovia”, z zawodu grafik. Razem z nim został rozstrzelany również jego młodszy brat Mieczysław (nr 15437), drukarz, którego aresztowano za wydawanie na terenie Krakowa tajnych gazetek.

Wtedy stracony został również znany piłkarz Towarzystwa Sportowego „Wisła”, Antoni Łyko (nr 11780), który był dwukrotnym reprezentantem Polski w latach 1937-1938. Po oddaniu salwy przez pluton egzekucyjny żył jeszcze i dwukrotnie próbował podnieść się o własnych siłach. Wówczas jeden z oficerów SS z bliskiej odległości dobił go strzałem w głowę.

Przed rozstrzelaniem Antoni Łyko pracował w obozowej ślusarni, gdzie również przydzielony był do pracy Antoni Kocjan (nr 4267), słynny konstruktor szybowcowy, pochodzący z Olkusza.

W przeddzień swojej śmierci Łyko wystąpił w obozowym meczu, który okazał się ostatnim w jego życiu. Strzelił wówczas dwie bramki przeciwnej drużynie, złożonej z niemieckich kryminalistów, pełniących w obozie funkcję kapo i blokowych.

Na temat tego polskiego sportowca w przejmujący sposób pisze na swoim blogu Bohdan Piętka w artykule, zatytułowanym „Antoni Łyko (1907-1941) – piłkarska kariera zakończona w Auschwitz”.

W KL Auschwitz  zamordowani zostali także inni działacze i zawodnicy,  związani  z  „Cracovią” i   „Wisłą”.

Adam Cyra
Oświęcim, dnia 29 lipca 2014 r.