Julian Szczotka z Milówki

Sylwetki 1515 oficerów polskich (w tym oficerowie rezerwy) więzionych w KL Auschwitz i w większości tam zamordowanych znalazły się w sześciotomowym słowniku  Jerzego Dębskiego, zatytułowanym „Oficerowie Wojska Polskiego w obozie koncentracyjnym Auschwitz 1940-1945”, wydanym w 2017 r.

Jednym z nich był Julian Szczotaka, którego życiorys przesłała mi jego córka Ewa Kojro z Milówki:  Julian Szczotka urodził się 14 lutego 1913 r. – pochodził z wielodzietnej,  bardzo patriotycznej rodziny Szczotków z Milówki koło Żywca. Dzięki wielkiej pracowitości i pilności został nauczycielem. W ramach szkolenia wojskowego  ukończył Szkołę Podchorążych w Cieszynie i kurs dla przewodników Junackich  Hufców Pracy w Warszawie. Jako nauczyciel podjął pracę w Opocznie, a  następnie w pobliskim Olimpiowie.

Podczas niemieckiej okupacji uczestniczył na tym  terenie w organizowaniu tajnego nauczania oraz był członkiem ZWZ/AK. W dniu 4 czerwca 1942 r. został aresztowany a następnie przewieziony do KL Auschwitz, gdzie oznaczono go numerem 38100. W 1943 r. przeniesiono został do KL Buchenwald.  W ostatnich miesiącach wojny został z kolei przewieziony  do Thersienstadt na  terenie Czech. Tam 8 maja 1945 r. odzyskał wolność, wyzwolony przez żołnierzy Armii Czerwonej.

Jeden z jego braci, Stanisław Szczotka, urodzony 7 listopada w 1905 r., przed wybuchem drugiej wojny światowej  pracował na poczcie w  Chełmku koło Oświęcimia. Po wybuchu wojny uciekał na wschód. Miał przy sobie  broń. Niemcy schwytali go i wywieźli do KL Buchenwald. Oznaczony go tam numerem 8304 i zginął w tym obozie 3 grudnia 1939 r.

Julian Szczotka po powrocie do  Polski podjął pracę jako nauczyciel w Szkole Podstawowej w Rajczy, a następnie w Milówce, gdzie doczekał  emerytury. Obok pracy zawodowej, był zawsze bardzo czynnym organizatorem  życia kulturalnego i społecznego.

Do końca swoich dni pozostał wspaniałym  człowiekiem, o jasnym umyśle,gorącym patriotyzmie. Taki pozostanie  w  naszej pamięci. Zmarł 29 grudnia 2012 r., mając prawie sto lat.

Oryginalne dokumenty wraz listami obozowymi Juliana  Szczotki zostały po jego śmierci przekazane do archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

Do informacji przekazanych przez Ewę Kojro warto jeszcze dodać, że  inny z jego braci Emil Szczotka, uczestnik walk w 1939 r., przedostał się do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, gdzie wstąpił do Samodzielnej Brygady Spadochronowej gen. Stanisława Sosabowskiego, ulegając wypadkowi lotniczemu podczas rutynowych ćwiczeń. Po drugiej wojnie światowej pozostał na emigracji.

„Gdy człowiek był numerem. Losy obozowe Juliana Szczotki w latach 1942–1945 w świetle wspomnień oraz korespondencji obozowej”  to książka opracowana przez Krzysztofa Kieresia i wydana przez Instytut Pamięci Narodowej – Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w 2022 r.

Książka ta  przybliża Czytelnikowi losy osobowe Juliana Szczotki opisane na podstawie jego osobistych przeżyć oraz korespondencji więziennej z obozów Auschwitz i Buchenwald, aby wiele z tego, co się wówczas działo, nie popadło w zapomnienie. Publikacja, oprócz korespondencji pochodzącej z Archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, zawiera dokumenty przechowywane w największym archiwum europejskim w Bad Arolsen.

Adam Cyra

Oświęcim, 8 lipca 2019 r.