Upamiętnienie ofiar zbrodni w Miednoje

Siedemdziesiąt pięć lat temu, wiosną 1940 roku w Miednoje grzebano zamordowanych Polaków przez sowiecką policję polityczną NKWD. Miejscowość ta położona jest w odległości 32 km od Tweru, w rejonie kalinińskim, około 200 km na północny zachód od Moskwy.

Ofiary tej zbrodni zostały wzięte do niewoli po agresji Związku Sowieckiego na Polskę w dniu 17 września 1939 roku i przetrzymywane pierwotnie w obozie jenieckim w Ostaszkowie. Byli to oficerowie Wojska Polskiego, funkcjonariusze polskich służb mundurowych – policjanci, pogranicznicy, funkcjonariusze służby więziennej i straży pożarnej, jak również polscy pracownicy sądownictwa i urzędnicy państwowi, łącznie około 6300 osób.

Policjanci z posterunku Podzamcze koło Dubna na Wołyniu (z prawej Józef Banek, pochowany w Miednoje)

Wasilij Błochin
Wasilij Błochin 

Od 5 kwietnia do 14 maja 1940 roku jeńcy ci byli systematycznie mordowani strzałem w tył głowy w pomieszczeniach piwnicznych więzienia NKWD w Kalininie (obecnie Twer). Egzekucjami kierował, osobiście w nich uczestnicząc, główny kat NKWD, Wasilij Błochin. Zwłoki były następnie wywożone ciężarówkami i wrzucane do masowych dołów w Miednoje.

Miejsce ukrycia zwłok zostało ustalone wiosną 1990 roku. Wówczas to we wsi Miednoje odnaleziono groby jeńców obozu w Ostaszkowie, co zostało potwierdzone przez  rzecznika Ministerstwa Spraw Zagranicznych Związku Sowieckiego.

W latach 1999–2000 z inicjatywy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Miednoje utworzono  Polski Cmentarz Wojenny. Ma on łączną powierzchnię 1,7 ha i znajduje się na nim 25 zbiorowych mogił, w których pogrzebano  ponad 6300 tysięcy wspomnianych jeńców polskich z obozu w Ostaszkowie.

Odwiedziłem Miednoje latem 2013 roku, o czym już pisałem na moim blogu.

Cmentarz tam znajdujący się jest dostępny dla odwiedzających. Każdy z zamordowanych posiada tabliczkę z imieniem, datą urodzenia, miastem pochodzenia, miejscem pracy lub służby w czasie aresztowania oraz rokiem śmierci – 1940.

Ofiary tej zbrodni są także upamiętnione przez ich rodziny na różnych cmentarzach w Polsce.

Takie upamiętnienia pojawiły się jeszcze w czasach PRL-u, ale informacje te były bardzo lakoniczne, ponieważ o tej zbrodni nie wolno było auni mówić ani pisać. Przykładem tego jest policjant Michał Ptaszkowski, który jest upamiętniony w Miednoje, a takze przez swoją rodzinę na cmentarzu w Oświęcimiu. Na pomniku na grobie jego  żony przez lata znakjdowal jedynie napis:

„Michał  Ptaszkowski  1900 – 1940  zmarł   w Ostaszkowie”.

Jego syn, lekarz dr n. medycznych Karol Ptaszkowski z Oświęcimia, który urodził się w 1939 r.,  nigdy nie zobaczył swojego ojca. Po latach dowiedział się, że zamordowało go NKWD.

W ubiegłym roku Karol Ptaszkowski ufundował na grobie rodzinnym nowy pomnik, na którym jest już pełna informacja o losach jego ojca, który został zamordowany w Twerze,  mając 39 lat.

Grób żony Michała Ptaszkowskiego w Oświęcimiu
Grób żony Michała Ptaszkowskiego w Oświęcimiu

W wolnej Polsce na takich symbolicznych grobach ofiar represji stalinowskich jest już napisana pełna prawda o ich losie. Z takim upamiętnieniem spotkałem się na symbolicznym grobie policjanta Józefa Banka  na cmentarzu w Olkuszu. Nie został on jednak zamordowany w Twerze i nie jest pogrzebany w Miednoje, lecz jego nazwisko figuruje na ukraińskiej liście katyńskiej. Zamordowano go strzałem z pistoletu w potylicę i  prawdopodobnie jego szczątki znajdują się w Bykowni koło Kijowa.

Zdjęcie policjantów z Podzamcza na Wołyniu, na którym jest także Józef Banek, pochodzi ze zbiorów jego rodziny i zostało zamieszczone:  www.ogrodywspomnien.pl

Polski Cmentarz Wojenny w Bykowni na Ukrainie został utworzony w latach 2011–2012 z inicjatywy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Na cmentarzu w zbiorowych mogiłach spoczywają szczątki 3435 polskich obywateli z ukraińskiej listy katyńskiej, zamordowanych w 1940 r. przez funkcjonariuszy NKWD. Jest czwartym cmentarzem katyńskim, po otwartych w roku 2000 cmentarzach w Lesie Katyńskim, Miednoje i Charkowie.

Zobacz: Polski Cmentarz Wojenny w Kijowie-Bykowni

Przemówienie,  które Prezydent Lech Kaczyński miał wygłosić w Katyniu

Adam Cyra

Oświęcim, dnia 7 kwietnia 2015 r.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *