Nie był konfidentem w KL Auschwitz

Osobiście w połowie lat osiemdziesiątych przez wiele miesięcy zbierałem materiały na temat działalności obozowego ruchu oporu w 1944 r. z udziałem Józefa Cyrankiewicza i skoczka spadochronowego – cichociemnego ppor. Stefana Jasieńskiego ps. „Urban”. Efektem końcowym moich wysiłków badawczych była wydana w 2005 r. książka „Spadochroniarz „Urban”.

Nie natrafiłem wtedy ani nigdy później, na ślad żadnych dowodów, które świadczyłyby o tym, że Józef Cyrankiewicz był konfidentem obozowym.

O tamtych dramatycznych zdarzeniach i udziale Józefa Cyrankiewicza w obozowej konspiracji przypomina dzisiaj setkom tysięcy odwiedzających w każdym roku Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu wystawa w bloku nr 11, zatytułowana „Obozowy i przyobozowy ruch oporu”, gdzie między innymi pokazane są zdjęcia więźniów KL Auschwitz, najbardziej zasłużonych w obozowej konspiracji.

Na pierwszym miejscu znajduje się fotografia rtm. Witolda Pileckiego a nieco dalej zdjęcie Józefa Cyrankiewicza. W dokumentacji archiwalnej Muzeum oświęcimskiego jest bowiem wiele wzmianek o jego pozytywnej postawie w KL Auschwitz, nie ma natomiast dowodów na to, jakoby jego działalność w obozie była haniebna. W aktach procesowych Witolda Pileckiego też nie ma śladu, aby ówczesny komunistyczny premier PRL przyczynił się do skazania i rozstrzelania bohaterskiego rotmistrza. Nie ma również żadnych dowodów, że Cyrankiewicz zacierał ślady kompromitującej go przeszłości.

Na powyższe tematy napisałem obszerny artykuł, zatytułowany „Józef Cyrankiewicz nie był konfidentem w KL Auschwitz” , który można przeczytać w tygodniku „Myśl Polska” nr 35-36 z 1-8.09.2013 r.

Ostatnio ukazała się także cenna publikacja źródłowa, zatytułowana „Grypsy z Konzentrationslager Auschwitz Józefa Cyrankiewicza i Stanisława Kłodzińskiego”, w opracowaniu naukowym prof. dr. hab. Ireny Paczyńskiej z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Grypsy to są trwałym śladem obozowej konspiracji z udziałem Józefa Cyrankiewicza oraz współpracujących z nim innych więźniów KL Auschwitz.

Adam Cyra
Oświęcim, dnia 29 sierpnia 2013 r.