”OUN-UPA. Z kim i przeciw komu oni walczyli”

Niedawno w Centralnej Sewastopolskiej Bibliotece im. Ł.N. Tołstogo odbyła się konferencja prasowa poświęcona publikacji książki „OUN-UPA. Z kim i przeciw komu walczyli”, opublikowanej z inicjatywy organizacji pozarządowej „Zjednoczenie Patriotów Sewastopola”. Książka ta została wydana po rosyjsku w celu bezpłatnej dystrybucji dla nauczycieli historii. Jest ona poświęcona niezwykle bolesnemu dla Ukrainy tematowi: Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów i jej zbrojnemu ramieniu – Ukraińskiej Powstańczej Armii (OUN-UPA), która wymordowała w latach drugiej wojny światowej na Wołyniu i Kresach Południowo-Wschodnich II Rzeczypospolitej co najmniej sto dwadzieścia tysięcy Polaków.

Redaktorem książki jest przewodniczący Przedstawicielstwa Zjednoczenia Patriotów Sewastopola (ZPS) w Petersburgu, Władymir Woroncow, który postarał się o to, aby w tej publikacji zawrzeć unikalne materiały, podstawą których jest ogromna ilość źródeł archiwalnych przy ograniczeniu do minimum sądów wartościujących. W omawianej publikacji znajdują się opisy zbrodni popełnionych przez OUN-UPA, o których nie uczy się współcześnie w szkołach na Ukrainie.

Władymir Woroncow na temat tej tak potrzebnej książki m.in. powiedział:

Pomimo faktu, że Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińska Powstańcza Armia nie miały żadnego związku z obroną i wyzwoleniem Sewastopola w czasie II wojny światowej, konieczność opublikowania takiego zbioru opracowań dojrzewała od dawna. Choćby z tego powodu, że o działalności OUN-UPA uczą się uczniowie w Sewastopolu. A zgodnie z programem szkolnym uczą się o „bohaterskiej walce z OUN-UPA na dwa fronty – z nazistowskimi Niemcami i Związkiem Radzieckim.

Władymir Woroncow zwrócił również uwagę na to, że bardzo ważny i ciekawy materiał w tej publikacji zawarty jest w opracowaniu, zatytułowanym „Banderowcy w KL Auschwitz”, którego autorem jest Adam Cyra – starszy kustosz Muzeum Auschwitz-Birkenau. Na podstawie dokumentów archiwalnych przedstawiony jest pobyt ukraińskich nacjonalistów z grupy Stefana Bandery w KL Auschwitz, w tym szczegółowo są omówione okoliczności śmierci w obozie dwóch braci Stepana Bandery: Aleksandra i Wasyla. Załącznikami do tego opracowania są wykazy transportów z ukraińskimi nacjonalistami do KL Auschwitz.

Dyrektor Centralnej Sewastopolskiej Biblioteki Miejskiej im. Ł.N. Tołstogo, Tamara Aleksandrowna Essin, w swoim wystąpieniu zwróciła uwagę na potrzebę wydawania takich książek i publikowania dokumentów i materiałów archiwalnych, ponieważ właśnie one stanowią podstawę do nauki historii i wypracowania sprawiedliwej oceny tamtych dramatycznych, związanych ze zbrodniczą działalnością OUN-UPA.

Na załączonym zdjęciu redaktor Władymir Woroncow pokazuje zawarte w tej książce zdjęcie tablicy pamiątkowej w Równem na Wołyniu, która w 1997 r. została umieszczona w tym mieście na placu Teatralnym przez współczesnych następców Stefana Bandery. Charakterystyczne, że po proklamacji niepodległości Ukrainy nacjonaliści ukraińscy próbowali zrehabilitować banderowskich zbrodniarzy, wymienionych z nazwiska na tej tablicy. Jednak prokuratura miasta Równe po zapoznaniu się z ich sprawami sądowymi z przeszłości, ustaliła, że wydane kiedyś na nich wyroki skazujące są uzasadnione i rehabilitacji nie podlegają.

Wówczas nacjonaliści zignorowali wnioski prokuratury ukraińskiej i swoich „bohaterów” mimo wszystko upamiętnili, co jest bardzo bolesne m.in. dla członków Koła Miejskiego Towarzystwa Miłośników Wołynia i Polesia w Oświęcimiu, którego prezes Halina Ziółkowska-Modła urodziła się i młodość spędziła w Równem na Wołyniu.

Adam Cyra
Oświęcim, 26 września 2011 r.