W Legionach Piłsudskiego służyło prawie 650 Żydów polskich. Podczas walk wielu z nich zginęło. Jednym z nich był Władysław Steinhaus, który jako podchorąży służył w 6. pułku piechoty Legionów. Ciężko ranny w bitwie pod Kuklami 24 października 1915 roku, zmarł po kilku dniach w szpitalu w Kowlu na Wołyniu. Po śmierci został awansowany do stopnia kapitana i odznaczony orderem Virtuti Militari. Pozostawił po sobie „Pamiętnik Legionisty”.
Część Legionistów pochodzenia żydowskiego brała potem jeszcze udział w walkach o niepodległość i granice Polski w latach 1918-1921.
Podczas drugiej wojny światowej niektórzy z nich stali się więźniami KL Auschwitz i zostali zamordowani przez Niemców. Wraz z nimi w oświęcimskim obozie ginęli także Legioniści, którzy byli Polakami. Pisałem o tym już poprzednio na moim blogu w artykułach, zatytułowanych „Legioniści Piłsudskiego więźniami KL Auschwitz” i „Legionista Piłsudskiego więźniem policyjnym w bloku nr 11” oraz „Polak wyznania mojżeszowego”.
W 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości na ich temat można było przygotować wystawę i wydać okolicznościową publikację, o czym jednak nikt wcześniej nie pomyślał, a szkoda, bo była ku temu szczególna okazja.
Adam Cyra
Oświęcim, 9 grudnia 2018 r.