11 listopada w KL Auschwitz

W dniu 11 listopada w 1941 r. na podwórzu bloku nr 11 pod Ścianą Straceń w KL Auschwitz, w rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości w 1918 r., odbyła się pierwsza egzekucja dokonana przez strzał w tył głowy z broni małokalibrowej. Skazańcy rozebrani do naga, ze skrępowanymi z tyłu rękami, byli rozstrzeliwani pojedynczo. Przed egzekucją wypisano każdemu z nich numer obozowy na piersiach. Jej przebieg obserwował komendant obozu Rudolf Höss oraz kierownik obozu i lekarz obozowy. Rozstrzeliwał podoficer raportowy Gerhard Palitzsch, każdorazowo ładując do karabinka nowy nabój. W tym dniu rozstrzelał on około 100 więźniów, prawie samych Polaków.

Wśród rozstrzelanych było prawdopodobnie 80 Polaków, przywiezionych z więzienia śledczego w Mysłowicach, których przed egzekucją umieszczono w celach aresztu obozowego w podziemiach bloku nr 11. Blok ten zwany był „Blokiem Śmierci”.

Ponadto stracono wówczas 27 więźniów, osadzonych w tych celach przez władze obozowe w dniach od 10 października do 2 listopada 1941 r. Dodatkowo gestapo obozowe wezwało z różnych bloków więźniarskich na terenie KL Auschwitz 49 więźniów, których również wtedy stracono. Zwłoki rozstrzelanych spalono w krematorium nr 1 na terenie obozu macierzystego w Oświęcimiu.

W archiwum Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau jest przechowywany wykaz wspomnianych 44 więźniów, sporządzony potajemnie przez obozowy Ruch Oporu. Zawiera on daty i miejsce urodzenia zamordowanych oraz adresy ich rodzin. Na liście tej wymieniony jest m.in. Tadeusz Lech, ur. 4 marca 1913 r. w Szarowie koło Bochni, rzeźbiarz.

W swoim powojennym raporcie z 1945 r. rotmistrz Witold Pilecki, dobrowolny więzień KL Auschwitz i twórca konspiracji wojskowej w tym obozie, napisał, że wśród ofiar tej egzekucji, celowo przeprowadzonej przez niemieckich nazistów w rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, był por. rez. Tadeusz Lech, nr obozowy 9235, pochodzący z okolic Bochni, który na kilka godzin przed śmiercią powiedział do niego: „Cieszy mnie chociaż to, że zginę 11 listopada”.

Sam rotmistrz Witold Pilecki, nr 4859, wprawdzie przeżył totalitaryzm nazistowski, lecz zginął w okresie terroru stalinowskiego, rozstrzelany w warszawskim więzieniu na Mokotowie 25 maja w 1948 r.

Egzekucje pod Ścianą Straceń, którą ostatecznie rozebrano w lutym 1944 r., trwały prawie do końca 1943 r. Wśród ich ofiar byli także mieszkańcy Oświęcimia i jego najbliższych okolic (wykaz niepełny):

• Jan Adamczyk z Oświęcimia, 34 lata, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Alojzy Banaś z Oświęcimia, 36 lat, rozstrzelany 25.01.1943 r.
• Jan Bibrzycki z Babic, 27 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Kazimierz Bolek z Oświęcimia, 35 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Władysław Bzibziak z Dworów, 21 lat, rozstrzelany 21.09.1942 r.
• Jadwiga Dylik z Oświęcimia, 27 lat, rozstrzelana 25.01.1943 r.
• Józef Dziedzic z Oświęcimia, 36 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Marian Feliks z Oświęcimia, 38 lat, rozstrzelany 25.01.1943 r.
• Marian Górecki z Oświęcimia, 19 lat, rozstrzelany 26.08.1942 r.
• Józef Jakuczek z Oświęcimia, 45 lat, rozstrzelany 25.01.1943 r.
• Mieczysław Jonkisz z Oświęcimia, 30 lat, rozstrzelany 25.01.1943 r.
• Józef Kałużny z Oświęcimia, 32 lata, rozstrzelany 28.07.1943 r.
• Franciszek Kapała z Oświęcimia, 42 lata, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Bronisława Kubisty z Oświęcimia, 24 lata, rozstrzelana 25.01.1943 r.
• Józef Marusza z Harmęż, 55 lat, rozstrzelany 7.04.1943 r.
• Franciszek Mąsior z Zaborza, 42 lata, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Franciszek Mydlarz z Pław, 54 lata, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Maksymilian Niezgoda z Oświęcimia, 42 lata, rozstrzelany 25.01.1943 r.
• Józef Pędziwiatr z Dworów, 29 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Stanisław Pędziwiatr z Dworów, 44 lata, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Wiktor Pękalski z Brzezinki, 32 lata, rozstrzelany około 15.09.1942 r.
• Karol Pochludka z Oświęcimia, 48 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Franciszek Podbielski z Oświęcimia, 51 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Andrzej Porządnicki z Oświęcimia, 58 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Albin Siwek z Oświęcimia, 43 lata, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Józef Szałasny z Oświęcimia, 39 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Józef Szczerbakowski z Oświęcimia, 35 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Franciszek Wójcik z Oświęcimia, 59 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.
• Stanisław Zacny z Zaborza, 27 lat, rozstrzelany 17.08.1942 r.

Dzisiaj symbolem zagłady Polaków w KL Auschwitz jest blok nr 11, zwany Blokiem Śmierci i zrekonstruowana po wojnie na jego dziedzińcu Ściana Straceń, pod którą rozstrzelano co najmniej kilka tysięcy Polaków.

Adam Cyra
Oświęcim, 11 listopada 2009 r.