Zobacz film: O ucieczkach z KL Auschwitz i rtm. Witoldzie Pileckim
Pierwszym więźniem, który uciekł z obozu, był Tadeusz Wiejowski. Pomogli mu pracujący przy budowie polscy robotnicy, których uwięziono w obozie, a wojnę przeżył tylko jeden z nich. Po tym Niemcy zarządzili 20-godzinny apel, który trwał od 18.00 do 14.00 dnia następnego. W jego trakcie z wycieńczenia zmarł schorowany polski Żyd Dawid Wongczewski. Jest to pierwsza udokumentowana ofiara śmiertelna Auschwitz, miejsca, w którym przez całą wojnę zamordowano ponad milion ludzi. Gdy w czasie ucieczki zginął strażnik, więźniowie ponosili dużo gorsze konsekwencje. – W czerwcu 1942 roku trzech zbiegów zabiło SS-mana. Represje były okrutne – opowiada Adam Cyra. Rozstrzelano przypadkowych, pracujących opodal robotników, a także 200 więźniów obozu i 10 dodatkowych zakładników wybranych z grona mieszkańców miasta Oświęcim. Następnie do obozu przywieziono członków rodzin zbiegów i ich powieszono. Podobny los spotkał rodziny uczestników najbardziej spektakularnej ucieczki, których uwięziono w Auschwitz, gdzie zginęli . Latem 1942 roku czterech więźniów: znający biegle język niemiecki 23-letni Kazimierz Piechowski, Ukrainiec Eugeniusz Bendera, Józef Lempart oraz 21-letni warszawianin, harcerz Stanisław Jaster jak gdyby nigdy nic wyjechali z terenu przyobozowego wykradzionym samochodem SS i w wykradzionych mundurach niemieckich wraz z bronią. W odcinku także o ucieczce Witolda Pileckiego w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 roku.
Zobacz film: Uciekinier z Auschwitz (o ucieczce Kazimierza Piechowskiego)
Adam Cyra
Oświęcim, 29 kwietnia 2023 r.