Część wycofujących się i nierozbitych oddziałów polskiej 6 Dywizji Piechoty pod ogólnym dowództwem majora Piotra Ryby znalazło się 4 września 1939 roku pod Rajskiem koło Oświęcimia, gdzie w zabudowaniach dworu rozlokował się sztab niemieckiej 5 Dywizji Pancernej.
Nad ranem wywiązał się gwałtowny bój z niemieckimi ubezpieczeniami. W walce zginęło kilkudziesięciu niemieckich żołnierzy i oficerów, w tym szef sztabu 5 Dywizji Pancernej. Po zwycięskim boju polscy obrońcy wycofali się wzdłuż Soły.
Ostatecznie grupie około 1000 żołnierzy udało się przedostać na zbawienny drugi brzeg Soły po uszkodzonym moście w Łękach oraz niewysadzonym w Bielanach.
Dużo mniej szczęścia miał tarnowski IV batalion mjr. Stefana Rachwała, który nacierał na lewym skrzydle – po krótkiej walce, otoczony przez niewspółmiernie silniejsze oddziały niemieckie, poddał się niemal w całości, a jego dowódca zginął później w KL Auschwitz.
Stefan Rachwał urodził 14 sierpnia 1896 roku się w Brzesku. Od 6 lutego 1916 roku służył w 4 Pułku Piechoty Legionów Polskich.
W okresie międzywojennym był zawodowym oficerem Wojska Polskiego, awansując w 1934 roku do stopnia majora. Przed wybuchem wojny w 1939 roku pełnił służbę w 16 Pułku Piechoty w Tarnowie na stanowisku dowódcy II batalionu.
W dniu 27 lutego 1942 roku uwięziono go w obozie koncentracyjnym Auschwitz i oznaczono numerem 78140. Rok później został w nim zamordowany. 28 lutego 1943 roku.
Adam Cyra
Oświęcim, 14 września 2022 r.