O córce i bracie starosty olkuskiego Jerzego Stamirowskiego

W Święto Niepodległości, 11 listopada 2013 roku, w budynku Starostwa Powiatu w Olkuszu wmurowano tablicę upamiętniającą Jerzego Stamirowskiego, pierwszego starostę olkuskiego w niepodległej Polsce, rozstrzelanego przez hitlerowców w Warszawie siedemdziesiąt lat temu, który urodził się 13 sierpnia 1873 roku w folwarku Nowa Wieś, najprawdopodobniej w powiecie rawsko-mazowieckim, jako syn Feliksa i Walerii z Siarczyńskich.

Okolicznościowy  tekst na jego temat przygotował Ireneusz Cieślik z Olkusza, wspominając m.in. o córce Annie Stamirowskiej i bracie starosty Kazimierzu Stamirowskim, którzy zginęli w KL Auschwitz. Warto obydwom postaciom poświęcić nieco więcej uwagi.

Zaznaczam, że poniższy mój tekst przesłałem Starostwu Powiatowemu w Olkuszu. które opublikowało go w poniższym linku

http://www.sp.olkusz.pl/aktualnosci/informacje-z-powiatu/o-corce-i-bracie-starosty-jerzego-stamirowskiego-5 48/

Byłem mocno zaskoczony, kiedy po kilku godzinach tekst ten zniknął ze stron wspomnianego Starostwa. Na moje zapytanie dlaczego tak się stało: politykaspoleczna@sp.olkusz.pl – Starostwo Powiatowe w Olkuszu nie udzieliło mi żadnej odpowiedzi.

Tekst ten został opublikowany w „Naszym Dzienniku” nr 291 z 14-15 grudnia 2013 r.

Anna Stamirowska urodziła się 24 lipca 1906 roku w Sławniowie koło Pilicy, była uczennicą gimnazjum olkuskiego. Ukończyła matematykę na Uniwersytecie Warszawskim, pracując następnie jako nauczycielka w Tarnopolu i Warszawie. Poglądami związana było blisko z Polską Partią Socjalistyczną. Podczas okupacji działała w konspiracji. Aresztowano ją w domu rodzinnym w Warszawie wiosną 1943 roku. Przez trzy miesiące przebywała w więzieniu na Pawiaku, skąd pod koniec sierpnia tegoż roku przywieziono ją do KL Auschwitz, oznaczając numerem obozowym 55866. Zmarła w Birkenau na tyfus 11 grudnia 1943 roku. Jej nazwisko jest wymienione na jednej z płyt pomnika na Starym Cmentarzu w Olkuszu, upamiętniającego mieszkańców ziemi olkuskiej zamordowanych w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych, którego odsłonięcie nastąpiło 12 czerwca 2005 roku.

Brat zasłużonego starosty olkuskiego, Kazimierz Stamirowski, urodził się 6 lutego 1884 roku w Cieciułowie koło Wielunia. W 1902 roku ukończył gimnazjum w Warszawie, a następnie kurs handlowy oraz semestr Akademii Handlowej w Hamburgu, skąd po powrocie uczestniczył jako członek PPS w rewolucji 1905 roku. Podczas pierwszej wojny światowej był oficerem I Brygady Legionów i internowano go w Beniaminowie. Kiedy Józef Piłsudski wrócił z Magdeburga do Warszawy 10 listopada 1918 roku, wkrótce został adiutantem przybocznym Komendanta. Uczestniczył w wojnie z bolszewikami w 1920 roku. Pięć lat później ukończył z pierwszą lokatą Wyższa Szkołę Wojenną, otrzymując awans na podpułkownika.

Podczas przewrotu majowego w 1926 roku jako pierwszy wraz z dowodzonym przez siebie pułkiem opowiedział się po stronie Józefa Piłsudskiego. W 1931 roku został pułkownikiem rezerwy, a później prezesem Państwowego Banku Rolnego. Odznaczony był m.in. Orderem Virtuti Militari 5 kl., Krzyżem Niepodległości i dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Po wybuchu drugiej wojny światowej jako piłsudczyk odegrał dużą rolę przy tworzeniu Służby Zwycięstwu Polski, przekształconej następnie w ZWZ/AK. W nocy z 21 na 22 listopada 1941 roku został aresztowany w Warszawie przez gestapo i osadzony na Pawiaku. Podczas przesłuchań poddany torturom postanowił popełnić samobójstwo; kawałkiem szyby przeciął sobie przeguby obydwu rąk, tak głęboko, że w szpitalu więziennym amputowano mu lewą rękę.

Prawie dziesięć miesięcy później przewieziono go do KL Auschwitz i oznaczono numerem 66786. W obozie był członkiem konspiracji wojskowej, utworzonej przez rotmistrza Witolda Pileckiego.

We wrześniu 1943 roku na skutek donosów konfidentów osadzono w areszcie obozowym w bloku nr 11 siedemdziesięciu czterech więźniów. Obozowe gestapo po śledztwie połączonym z intensywnymi przesłuchaniami i biciem część więźniów zwolniło.

Pozostałych w liczbie pięćdziesięciu czterech rozstrzelano po Ścianą Straceń w dniu 11 października 1943 roku. Wśród nich byli wybitni działacze polityczni i oficerowie WP, działający w wojskowej konspiracji obozowej. Jednym z nich był płk Kazimierz Stamirowski, zasłużony adiutant Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Pod Ścianą Straceń na dziedzińcu bloku nr 11, w siedemdziesiątą rocznicę tej egzekucji, członkowie oświęcimskiego Oddziału Miejskiego Towarzystwa Opieki nad Oświęcimiem złożyli kwiaty i zapali znicze, ustawione w formie trójkąta więźniarskiego – oddając hołd pomordowanym.

Adam Cyra

Oświęcim, dnia 28 listopada 2013 r.