Potrójny sukces Darii Czarneckiej z Bielska-Białej

„Młodzi ludzie nie wiedzą, co to jest patriotyzm” – z takim powiedzeniem można spotkać się dość często. Zaprzeczeniem tego jest Daria Czarnecka, dwudziestopięciolatka z Bielska-Białej.

W dniu 3 lipca 2012 r. obroniła pracę magisterską z historii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach, zatytułowaną „Sprawa Stanisława Gustawa Jastera ps. „Hel”.  Kreacja obrazu zdrady w historiografii”, która bardzo pozytywnie została oceniona przez komisję egzaminacyjną.

W przeddzień obrony swojej pracy magisterskiej, Daria Czarnecka otrzymała w Muzeum Auschwitz-Birkenau, podziękowanie za jej aktywny udział jako wolontariuszki w tym Miejscu Pamięci i znalazła się wśród dziesięciu osób, którym po raz pierwszy wręczono nagrody „Gdyby zabrakło dziesięciu…”. Nagroda ta jest wyrazem uznania dla tych, którzy swoją społeczną pracą i zaangażowaniem przyczyniają się do zachowania i propagowania pamięci o Auschwitz i Zagładzie. Wręczenie zaszczytnego wyróżnienia nastąpiło podczas uroczystości w Muzeum Auschwitz-Birkenau w dniu 2 lipca 2012 r.,  zorganizowanej z okazji 65. rocznicy jego powstania. Warto tutaj przypomnieć, że oświęcimskie Muzeum zostało utworzone staraniem polskich więźniów politycznych, co formalnie potwierdziła ustawa polskiego sejmu z 2 lipca 1947 r.

Dziadek Darii – kapral podchorąży AK ,  Stefan Czarnecki – uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. Zmarł, gdy miała 10 miesięcy i zawsze chciała dowiedzieć się czegoś o nim. Nawiązała kontakt ze Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Bielsku-Białej i nadal z nim współpracuje. Zapytana dlaczego pomaga tej organizacji odpowiada, że to lubi, a ponadto darzy ogromnym szacunkiem ludzi, którzy walczyli za wolność i niepodległość Polski.

Pracę magisterską napisała – jak już było wspomniane – o Stanisławie Gustawie Jasterze, który był więziony w KL Auschwitz od listopada 1940 r. Prawie dwa lata później, 20 czerwca 1942 r., wraz z trzema współwięźniami dokonał brawurowej ucieczki z tego obozu. Więźniowie uciekli samochodem esesmańskim, w mundurach i z bronią, zabraną również z magazynów SS.  Stanisław Gustaw Jaster zginął w niewyjaśnionych okolicznościach w Warszawie latem 1943 r. , natomiast jego rodzice za ucieczkę syna zostali aresztowani przez gestapo i osadzeni w KL Auschwitz,  gdzie ponieśli śmierć.

Daria Czarnecka, zbierając materiały do swojej pracy magisterskiej, odnalazła w Archiwum Państwowym Miasta Stołecznego Warszawy około dwadzieścia listów i kartek obozowych, które Stanisław Gustaw Jaster wysłał z KL Auschwitz do swoich rodziców, mieszkających w Warszawie. Po jego ucieczce z obozu jego rodzice zostali aresztowani i zginęli w obozie oświęcimskim. Wspomniane listy i kartki, odpowiednio zabezpieczone, były ukryte w ogrodzie obok warszawskiego domu, którego właścicielem był gen. Stanisław Sosabowski, podczas wojny dowódca Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Ukrył je tam wraz z innymi materiałami syn generała, żołnierz AK, Stanisław Sosabowski ps. „Stasinek”. Odkopano je po wojnie i przekazano do Archiwum Państwowym Miasta Stołecznego Warszawy.

Warto także wspomnieć, że Daria Czarnecka wiosną 2012 r. w Oświęcimiu aktywnie uczestniczyła jako konsultant historyczny w pracach, które były związane z realizacją filmu dokumentalnego „Dotkniecie anioła”, nakręcanego na podstawie książki o tym samym tytule.

Główny bohater tego filmu – to obecnie mieszkający w Izraelu, autor tej książki, Henryk Schőnker, pochodzący z Oświęcimia, który opowiada w nim historię swojej rodziny łącznie z tragiczną historią Holocaustu. Producentem filmu jest ZOYDA Atr Production- Małgorzata Walczak, natomiast reżyserem Marek Tomasz Pawłowski.

Największy sukces, trzeci z kolei, Daria Czarnecka osiągnęła w pierwszych miesiącach 2013 r., kiedy to przyznano trzy nagrody oraz cztery wyróżnienia, w tym jedno specjalne, autorom najlepszych prac magisterskich i doktorskich dotyczących historii Polski w XX wieku. Wspomniane nagrody zostały przyznane w konkursie na Najlepszy Debiut Historyczny Roku, zorganizowanym przez Instytut Pamięci Narodowej wspólnie z Instytutem Historii Polskiej Akademii Nauk.

Laureatów wyłoniła komisja konkursowa, powołana przez prezesa IPN i dyrektora Instytutu Historii PAN, w składzie: prof. Andrzej Paczkowski (przewodniczący), prof. Andrzej Chojnowski, prof. Tomasz Szarota, dr hab. Marek Kornat, dr hab. Krzysztof Kosiński, prof. Antoni Dudek i dr Władysław Bułhak (sekretarz).

W kategorii prac magisterskich komisja przyznała dwie równorzędne II nagrody w kwocie 5 tys. złotych. Jedną z nich otrzymała Daria Czarnecka za pracę „Sprawa Stanisława Gustawa Jastera ps. „Hel”. Jest to z dotychczasowych największy sukces młodej bielszczanki, na który w pełni zasłużyła. Wręczenie nagród odbyło się 12 kwietnia 2013 r. w Biurze Edukacji Publicznej IPN w Warszawie.

Nagrody pieniężne będą wypłacone laureatom jako honoraria autorskie, natomiast prace laureatów II nagrody, w tym praca Darii Czarneckiej,  zostaną opublikowane w całości lub w skrócie, podobnie jak prace pozostałych  osób wyróżnionych w tym konkursie.

Adam Cyra
Oświęcim, dnia 24 kwietnia 2013 r.