Wprawnym Okiem Historyka Minęła pierwsza rocznica śmierci Kazimierz Smolenia, o którym mówiono „człowiek-dusza” Muzeum oświęcimskiego. Bez Jego wieloletniego wysiłku, Muzeum Auschwitz-Birkenau nie miałoby takiego kształtu jak dziś i nie posiadałoby tak obszernej dokumentacji obozowej.
Kazimierz Smoleń urodził się 19 kwietnia 1920 r. w Chorzowie, gdzie ukończył szkołę powszechną, a następnie Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Odrowążów. Ojciec Kazimierza – Józef Smoleń, powstaniec śląski, zginął w KL Mauthausen w 1941 r.
Jego syna – Kazimierza osadzono z kolei w KL Auschwitz już 6 lipca 1940 r. W oświęcimskim obozie oznaczony był numerem 1327 i więziono go w nim do 18 stycznia 1945 r. Ewakuowany do KL Mauthausen, przebywał również w jego podobozach Melk i Ebensee, gdzie doczeka wyzwolenia 6 maja 1945 r.
Po wojnie ukończył studia na Wydziale Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W 1955 r. został powołany na stanowisko dyrektora Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, na którym pracował przez 35 lat aż do przejścia na emeryturę w maju 1990 r.
Był autorem wielu scenariuszy zarówno wystawienniczych jak i filmowych. Jeszcze przed objęciem stanowiska dyrektora Muzeum – w lutym 1955 r. brał udział przy opracowywaniu scenariusza wystawy stałej Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, którą do dzisiaj oglądają setki tysięcy odwiedzających rokrocznie Muzeum.
Kazimierz Smoleń jest także autorem m.in. krótkiego przewodnika po Muzeum, który został przetłumaczony na wiele języków obcych. Nadal wznawiany jest najczęściej kupowanym przez odwiedzających tereny byłego obozu informatorem o historii tego Miejsca Pamięci, stanowiąc również krótkie kompendium wiedzy na temat ekspozycji Muzeum Auschwitz-Birkenau.
W 2004 r. Kazimierz Smoleń został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. Wciąż dużo pracował. Ponadto swoją wiedzą i doświadczeniem służył nie tylko pracownikom Muzeum, ale także każdemu, kto zwrócił się do niego z prośbą o pomoc.
Zmarł w Oświęcimiu 27 stycznia 2012 r., dokładnie w 67. rocznicę wyzwolenia KL Auschwitz, mając 91 lat. W dniu 3 lutego w kościele p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Oświęcimiu została odprawiona Msza święta żałobna. Złożenie urny do grobu na cmentarzu w Chorzowie Starym nastąpiło 4 lutego 2012 r.
Muzeum w Chorzowie wydało 13 tom „Zeszytów Chorzowskich”, który od kilkunastu dni jest już dostępny w sprzedaży w chorzowskim Muzem. Została w nim opublikowana obszerna biografia Kazimierza Smolenia, której autorem jest Przemysław Bibik, politolog, absolwent Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Oświęcimiu i Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Adam Cyra
Oświęcim, dnia 2 lutego 2013 r.
Zobacz również:
Strona Muzeum w Chorzowie: Zeszyty Chorzowskie, t.13 pod red. Zbigniewa Kapały, cena 12 zł.
Byłem w tym dniu na sali w Oświęcimskim Centrum Kultury kiedy Pan Zając ogłosił że Pan Smoleń nie żyje. Nie znałem go wcześniej ale reakcja ludzi zgromadzonych na uroczystościach świadczyła, że był wyjątkowym człowiekiem. Fajnie, że ktoś pomyślał aby napisać o nim książkę.
Byłem w tym dniu na sali w Oświęcimskim Centrum Kultury kiedy Pan Zając ogłosił że Pan Smoleń nie żyje. Nie znałem go wcześniej ale reakcja ludzi zgromadzonych na uroczystościach świadczyła, że był wyjątkowym człowiekiem. Fajne, że ktoś pomyślał aby opisać jego losy w obszernym artykule.